Na onze laatste dag in Ho Chi Minh City zijn we vroeg opgestaan om de bus naar Phnom Penh (Cambodja) te nemen. We hadden het plan om hier maar kort te verblijven. Aangekomen in Phnom Penh was ik blij dat we hier voor gekozen hadden. Er hing een sfeer in de hoofdstad van Cambodja die mij niet aansprak. Nick het hetzelfde gevoel. We hebben dan ook niet veel van de stad gezien, maar het voelde al niet prettig aan. De reden dat we naar Phnom Penh kwamen, was voor de killing fields. Het idee was dat we daar aankwamen, het rustig aan zouden doen en de volgende ochtend vroeg op om naar de killig fields te gaan. Dit werkte goed. ’s avonds hebben we bij de bar in het hostel cocktails gedronken en een paar potjes gepoold. De volgende dag ging om 07.00 de wekker om om 07.30 opgehaald te worden met de tuktuk. 

Het was ongeveer drie kwartier rijden naar de killing fields. Bij de ingang kreeg je een audio apparaatje en hoofdtelefoon (of je gebruikte je eigen oordopjes). Vevolgens liep jd een route en gaf je op het apparaat aan waar je was; deze vertelde bij elk onderdeel in het Nederlands wat het was. Ik kan best zeggen dat ik een goede basiskennis heb van de geschiedenis. De verhalen die ik vandaag echter gehoord heb, heb ik nog nooit wat van gezien. Alles wat in de killing fields is gebeurt, was nieuw voor mij. Het is moeilijk omschrijven hoe het was. Momenteel ziet alles er vredig en rustig uit. Terwijl je rondloopt hoor je echter de meest verschrikkelijke verhalen over alles wat daar gebeurd is. 

Het begon bij de aankomst van de Cambodjanen. Ze werden in vrachtauto’s getransporteerd naar een killing field, in dit geval Choeung Ek. Choeung Ek was slechts een van de vele killing fields waar het proces plaatsvond. Mensen die werden opgepakt waren: mensen met een andere etnische achtergrond, mensen met (vermoeden van) connecties met de oude regering, mensen met hoge beroepen/intellectie en monniken. De mensen werden uit de stad gehaald en naar het kamp gebracht. Dit begon met groepen van 200 mensen één keer per week. Later werd dit opgehoogd tot 300 mensen per dag. Eenmaal aangekomen in het kamp moesten de mensen werken op het land. In de slechte omstandigheden moesten ze de hele dag in de brandende zon zwaar werk verrichten. Daaarnaast werd er van deze mensen verwacht dat ze alles al wisten. Er werd geen uitleg gegeven over het werk wat je moest doen. Wist je niet wat je moest doen, dan werd je vermoord. 

Op de route die je loopt kom je veel verschillende massagraven tegen. Dit zijn afgezette stukken grond waar, op een oppervlakte van ongeveer een slaapkamer, duizend mensen begraven liggen. Er worden dan ook nog steeds kledingstukken en botresten gevonden van de mensen die hier begraven liggen. Dit komt naar boven wanneer het bijvoorbeeld regent en de grond verschuift. Mensen die het park onderhouden verzamelen één keer per maand deze resten en stoppen dese in glazen dozen, zoals te zien op de foto’s. Het vermoorden van deze mensen gebeurde vaak ’s nachts. Om het geschreeuw van de mensen te dempen, werd muziek afgespeeld. Later in de route kreeg je dit lied te horen. Ik kan me voorstellen dat het voor de gevangenen die daar zaten vreselijk moet zijn geweest. In het kamp weten ze wat er gebeurt zodra de muziek wordt afgespeeld. Als je die muziek dan hoort, dan zal dat waarschijnlijk veel angst bij je oproepen; jij kan immers de volgende zijn… 

Het volgende stukje kan heftig zijn. Als je denkt hier niet tegen te kunnen, raad ik aan het over te slaan. Na een stukje lopen kwamen we aan bij een grote boom met dikke stam. Aan de stam hingen allemaal bandjes (net als bij de massagraven). De boom was dan ook niet zomaar een boom. Veel mensen zijn met hun hoofd tegen deze boom aangeslagen. De Rode Khmer (de boosdoeners achter alles wat in Cambodja gebeurde) sloeg net zo lang, tot de mensen dood waren. Hetzelfde deden ze met kinderen en baby’s. Deze pakten ze dan bij hun voeten en sloegen ze zo tegen de boom aan. Je hoorde daarna het verhaal van een man die aankwam bij de boom en zag hoe die eruit zag. Bloedvlekken op de stam en stukjes hersenen en bot op de grond. Dit was het moment waarop de man pas besefte wat zich hier allemaal heeft afgespeeld. 

De route eindigde bij de stoepa (een boeddhistisch bouwwerk. Deze is gebouwd ter herinnerin aan de overledenen. In de stoepa zijn schedels verzameld van mensen die hier overleden zijn. Bij veel schedels zag je dan ook afgebroken stukken of barsten erin zitten. Voor de tempel kon je nog een bloem en wierook stokje kopen om zo je medeleven ge betuigen. Al met al waren de killig fields erg indrukwekkend. Ondanks dat het er nu rustig en vredig uitziet, maken de verhalen die je hoort en de beelden die je erbij ziet het allemaal best heftig. Het is dan ook moeilijk voor te stellen vind ik, dat alles wat ik heb gehoord ook echt is gebeurd. Het idee dat de botten en kledingstukken die je ziet er van mensen zijn, kan ik mij nog steeds moeilijk indenken. Het is moeilijk om te omschrijven hoe het voelt om daar rond te lopen. Hiervoor zal je er echt zelf geweest moeten zijn.